Technologie & Milieu : 27 Oktober 2005 Zeewierteelt tussen windturbines
De teelt van zeewieren heeft een enorm potentieel als bron van bio-energie en hernieuwbare grondstoffen, chemicaliën en producten. In het kader van de EZ Biomassa transitie is in 2003 een uitwerking ingediend van het Transitiepad "Aquatische Biomassa". In de daarin opgenomen toekomstvisie, vindt in 2040 in de Nederlandse Exclusieve Economische Zone van de Noordzee (NEEZ), die ca. 57.000 km2 beslaat, grootschalige teelt van zeewieren plaats op een areaal van 5.000 km2, geïntegreerd met offshore windturbineparken.
Volgens een verkenning van het Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN), in samenwerking met Plant Research International (PRI), het Nederlands Instituut voor Visserijonderzoek (RIVO) en Lettinga Associates Foundation, kunnen zeewieren een grote waarde krijgen voor het Nederlands bedrijfsleven als bron van bio-energie en hernieuwbare grondstoffen, chemicaliën en producten.
Zeewierteelt
In het genoemde gebied kan circa 25 miljoen ton zeewieren-biomassa per jaar worden geproduceerd als grondstof voor de productie van CO2-neutrale energiedragers en producten, met een mogelijke reductie van broeikasgasemissies van ca. 11 Mton CO2 per jaar. Zeewierenteelt biedt perspectieven voor duurzaam gebruik van de Noordzee en het creëren van werkgelegenheid voor de visserij- en offshore sector en van nieuwe industriële activiteit. Bij de ontwikkeling spelen zowel technologische als niet-technologische aspecten een rol. Deze haalbaarheidsstudie is bedoeld als eerste stap in het ontwikkelingstraject en als opmaat voor een pilot project in een aangewezen stuk van de Noordzee.
Voor de selectie van zeewieren is uitgegaan van soorten die al commercieel gekweekt worden en die ook van nature voorkomen in de Noordzee. Hiermee wordt voldaan aan een van de criteria voor aquacultuur dat in de Noordzee een ecologische verstoring door introductie van vreemde soorten wordt voorkomen. Een beproefde methode voor offshore kweek van zeewieren -verder dan 10 kilometer uit de kust- is nog niet ontwikkeld. Een bijzondere opgave is dat de systemen door het ontwerp of andere voorzieningen zo moeten worden ingericht, dat het leefpatroon en de migratie van zeezoogdieren zoals bruinvissen en dolfijnen niet worden verstoord. In de verkenning zijn potentiële effecten van teeltsystemen op natuurwaarden en milieu in kaart gebracht: zowel negatieve als positieve effecten zijn benoemd. Integratie met mosselenkweek of viskweek is een concrete mogelijkheid.
Verwerking tot hernieuwbare producten en energiedragers
Het oogsten van het zeewier kan mechanisch worden uitgevoerd met daarvoor toegeruste schepen. Toekomstige verwerkingsinstallaties kunnen op de Maasvlakte en/of in het Eemshavengebied worden gebouwd. Zeewieren zijn geschikt voor de winning van een scala van CO2-neutrale producten en energiedragers. Voor een deel betreft dit producten die ook tegenwoordig al worden gewonnen, zoals phycocolloiden (alginaten, agar en carragenen), diervoeders, bodembemesters, en extracten voor cosmetica. Zeewieren zijn daarnaast een potentiële bron van hoogwaardige inhoudstoffen zoals vetzuren, kleurstoffen en bio-actieve stoffen voor farmaceutische toepassingen en personal care producten. Nader onderzoek is vereist om geschikte producten uit de geselecteerde zeewiersoorten te identificeren.
Integratie met offshore windturbineparken
In de Nederlandse Exclusieve Economische Zone (NEEZ) zal de komende jaren, volgens het beleid van de Nederlandse overheid, een aantal grote windturbineparken worden opgesteld. Dit zal een zeeoppervlak van ruim 1.000 km2 omvatten. De ondersteuningsconstructies van deze windturbines kunnen worden gebruikt als verankering van systemen voor grootschalige zeewierenkweek. De combinatie van offshore windparken en het kweken van zeewier kent een aantal aspecten die de economische rentabiliteit van beide activiteiten kan ondersteunen zoals op het gebied van het management van de parken, de werkgelegenheid in servicegebieden en de ecologische voordelen door afsluiting van de windparkgebieden.
Kritische succesfactoren en aanbevelingen
De belangrijkste kritische succesfactor is de ontwikkeling van een ecologisch inpasbaar, efficiënt teeltsysteem dat voldoet aan de eisen voor inpassing in offshore windparken en met een goed beheersbare, optimale productiviteit. Een tweede kritische succesfactor is het verwerven van maatschappelijk draagvlak. Een derde kritische succesfactor -met name op langere termijn- is de verwerking van de zeewieren tot producten en energiedragers.
De belangrijkste aanbeveling is de implementatie van een pilot experiment op een locatie in de Noordzee zodat de technologische en ecologische aspecten onderzocht kunnen worden. De resultaten van het experiment kunnen als basis dienen voor een voorontwerp voor kweek, logistiek en verwerking, inclusief een economische en ecologische evaluatie.
Het gezamenlijke rapport van ECN, Plant Research International (PRI), het Nederlands Instituut voor Visserijonderzoek (RIVO) en Lettinga Associates Foundation, downloaden via http://www.ecn.nl/library/reports/2005/c05008.html (Bron: ECN)
Overig nieuws van vandaag
- Texel en hoogheemraadschap sluiten afvalwaterakkoord
- EZ: Energiebesparing in bollensector kan beter
- Zeewierteelt tussen windturbines
- Verbod vrachtverkeer op De Vork
- Nieuwe editie HSV Nieuws
- Symposium hoe blijft beleid op en beheer van de Noordzee gericht op de toekomst - 15 december 2005
- Ophokplicht ook op Texel
- Boerderijenroute Wieringen-Wieringermeer
