Technologie & Milieu: 27 juni 2013 Oude haringkom op Texel weer in gebruik
Het NIOZ Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee op Texel heeft wellicht de laatste haringkom van Nederland weer in gebruik genomen. Deze oude vorm van haring vissen is uit Nederland verdwenen na het afsluiten van de Zuiderzee. Het NIOZ bezit nog enkele van deze netten en heeft er nu één opgezet om te testen of het goed werkt.
(Foto: NIOZ)
Haringvisserij is, ook op Texel, eeuwenlang een belangrijke bron van inkomsten geweest. Vooral omdat het ras 'Zuiderzeeharing' hier vlak langs de kust naar de Zuiderzee zwom. Zoals op oude kaarten te zien is gebeurde dit destijds met grote netten, die van de kust af met een boot uitgezet werden.
Vanaf begin 1900 hadden Texelaars een andersoortige visserij uitgevonden, die nog beter werkte. Dit was de kommenvisserij. Op het wad werden grote netten in een ovale vorm opgesteld met een ingang bij het geleidewant. Er achter stonden nog twee kamers, met openingen met elkaar verbonden. Dit laatste hok of 'kom' bestond uit een bak van 12 bij 6 meter met een bodem. Hier verzamelde de vis zich bij laag water. De bodem kon losgezet worden, zodat je het net vanaf de voorkant omhoog kon trekken en de haring levend en wel opgeschept kon worden.
Met het dichtmaken van de Zuiderzee verdween ook de Zuiderzeeharing en dus ook de haringvisserij. Op het NIOZ zijn nog enkele kommen bewaard gebleven, nadat het bedrijf van de laatste kommenvisser, Henk Beumkes, door het NIOZ was overgenomen. De kommen zullen dus de laatste van Nederland zijn.
Om te kijken of ze nog compleet zijn heeft het NIOZ in 2012 tijdens de Open Havendag zo'n kom op land opgezet en laten bekijken door mensen die er vroeger mee gevist hebben, of met hun vader of opa meegingen. Met hun commentaar in het achterhoofd is er bij de NIOZ-haven nu een kom in zee opgezet, om te kijken of het in de praktijk ook werkt.
Met deze kom wordt nu een maand gevist en alles lijkt goed te werken. De vissen zijn onbeschadigd en kunnen bij voorbeeld gebruikt worden om een merkprogramma op te zetten. Vissen maken, net als vogels, grote trekbewegingen, maar waarheen precies is onduidelijk.
Cultuurhistorie
Behalve dat deze haringkom uit wetenschappelijk oogpunt interessant is, is hij ook interessant vanuit historisch oogpunt.
De kommenvisserij was op Texel een belangrijke, kenmerkende vorm van visserij. Het is mooi dat de kennis over deze vorm van visserij niet volledig verloren gaat.
Overig nieuws van vandaag
- Letter of intent getekend tussen Kustwacht en Reddingsbrigade Nederland
- Succesvolle 36e Ronde om Texel, datum 2014 bekend
- Planet Texel; combineren van ambities en mogelijkheden - doe de smaaktest
- Grootonderhoud door Wooncompagnie in 't Zand
- Uniek cultuurhistorisch stoomgemaal De Vier Noorder Koggen in Medemblik maalt weer
- Thema avond 'Red de Winkel' op dinsdag 2 juli 2013 in Den Helder
- ISD Kop van Noord-Holland (ISD-KNH) werkt nu ook met 1 gezin 1 plan
- Unieke akkerbouw innovatie avond bij Proefboerderij Oostwaardhoeve op 18 juli 2013 in Slootdorp
- Oude haringkom op Texel weer in gebruik
