Technologie & Milieu: 15 november 2011 NIOZ onderzoek: 'IJzer-stofzuiger' in oceaan remt algengroei
'Er is een duidelijk verschil in beschikbaarheid van ijzer in de oceanen.' Dit blijkt uit onderzoek dat Charles-Edouard Thuróczy vanuit het NIOZ heeft uitgevoerd in het Noord- en Zuidpoolgebied.
Thuróczy vond een duidelijke trend, zowel horizontaal als verticaal in de zee. Cruciaal is de binding van ijzer aan opgeloste organische stoffen, waardoor het ijzer voor fytoplankton beschikbaar blijft. Met dit onderzoek hoopt Thuróczy op 21 november 2011 te promoveren aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Fytoplankton (plantaardig plankton) is de basis van de voedselketen en is verantwoordelijk voor het binden van opgelost CO2 in de bovenste waterlaag van de oceanen. Fytoplankton heeft ijzer nodig om te groeien. Helaas komt ijzer in zee slechts in hele lage concentraties voor, waardoor het vaak een beperkende factor is voor groei.
De hoeveelheid ijzer die beschikbaar is voor het fytoplankton, hangt af van verschillende factoren. Enerzijds zijn dat bronnen van ijzer (aanvoer vanaf land of gletsjers), anderzijds is dat de oplosbaarheid van het ijzer.
IJzer kan in verschillende vormen in zeewater zitten. Opgelost ijzer zit meestal gebonden aan organische stoffen, liganden genoemd. In ongefiltreerd water zitten echter ook deeltjes die ijzer binden, waarna het fytoplankton het niet meer kan opnemen.
Deze deeltjes klonteren samen en zakken vervolgens weg uit de bovenste laag van de oceaan, waar het plankton leeft, naar de bodem van de zee. Deze deeltjes worden daarom wel vergeleken met een stofzuiger: ze zuigen het ijzer uit het water op en voeren het af naar een onbereikbare plaats.
Thuróczy heeft tijdens zijn onderzoek gevonden dat er een evenwicht bestaat tussen het ijzer in oplossing dat gebonden is aan liganden en dat aan de 'stofzuigende' deeltjes. Bij een lage concentratie opgelost ijzer in het zeewater, kunnen de liganden een beetje ijzer uit de 'stofzuigers' trekken, zodat er toch weer wat beschikbaar is voor het fytoplankton.
Tijdens vaartochten naar zowel de Noord- als de Zuidpool, heeft Thuróczy onderzocht waar het ijzer in zeewater zich bevindt. Hij heeft hierbij gekeken naar opgelost ijzer dat gebonden is aan liganden én naar de totale hoeveelheid ijzer, waarin dus ook de deeltjes zitten. Thuróczy heeft aan de hand hiervan een methode ontwikkeld om de mate van verzadiging van de liganden met ijzer uit te drukken. Hiermee werd voor het eerst een duidelijke geografische trend in de verschillende ijzervormen zichtbaar. Er blijkt een relatie te zijn tussen de afstand tot een ijzerbron en de verzadiging van de liganden met ijzer. Hoe dichter bij de bron, des te meer verzadigde liganden. Op plaatsen waar veel fytoplankton groeit, zijn de liganden echter ver onderverzadigd, omdat het ijzer uit de liganden opgenomen is door het fytoplankton.
De vaartochten met de schepen de Polarstern en de Nathaniel B.
Palmer werden gemaakt in het kader van het Internationale Polaire Jaar van NWO en vonden plaats in 2007 tot en met 2009.
Titelproefschrift
Thuróczy, C.-E. Physical and Chemical Speciation of Iron In the Polar Oceans, 206 pp.
Promotie
De verdediging van het proefschrift vindt plaats op maandag 21
november 2011 om 14.30 uur bij de Rijksuniversiteit Groningen,
Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen.
Promotor is prof. dr ir H.J.W. de Baar (NIOZ en RUG), co-promotor
is dr L.J.A. Gerringa (NIOZ).
Overig nieuws van vandaag
- Brandweer Wieringerwaard ook overdag weer paraat
- Waterschappen: oppositie baseert zich op onjuiste cijfers
- ATO: Presentatie DOWES op het AMC seminar in Den Helder
- ECN en NRG: Extra pensioenkosten kan continuïteit in gevaar brengen
- Gratis thema-avond 'Onder inlvoed' over alcohol en drugs op 24 november in Heerhugowaard
- Jongeren Noord-Holland Noord zoeken werk voor broodnodige praktijkervaring - Maatschappelijke projecten bieden mogelijkheden
- Samenstelling Commissie Schoon Schip Noord-Holland bekend
- Nieuwe editie HSV Nieuws
- NIOZ onderzoek: 'IJzer-stofzuiger' in oceaan remt algengroei
