Technologie & Milieu: 17 februari 2011 Den Helder: Haven en natuurontwikkeling hand in hand
Om in het Marsdiep een groene stroomhaven te kunnen aanleggen, moeten eerst diverse fases worden doorlopen. Na de initiatieffase zitten we nu in de verkennende fase, zegt Arjen Bosch, onafhankelijk beleidsadviseur ruimte en groen. Al zo’n anderhalf jaar adviseert hij de gemeente en coordineert hij werkateliers om samen met alle betrokkenen deze fase zorgvuldig te doorlopen en tot een goed einde te brengen.
Vanwege zijn grote kennis over ruimte en groen wordt Arjen Bosch door overheden regelmatig als adviseur ingehuurd. Het gaat dan bijna altijd om gevallen waar een spanningsveld is of dreigt te ontstaan tussen economie en ecologie (natuur). Zo ook in Den Helder waar men een zeewaartse uitbreiding van de haven in de Waddenzee wil realiseren. “De wetgeving zit zo in elkaar, dat zodra je schade aan de Waddenzee toebrengt, er ook iets aan natuurontwikkeling moet worden gedaan. Met andere woorden neem je de natuur iets af, dan moet op een andere plek iets worden teruggegeven. Heel belangrijk is ook dat je bij zulke plannen altijd de natuur- en milieubeschermingsorganisaties betrekt.”
In Den Helder heeft dit geresulteerd in een aantal werkateliers, waarvan de eerste in mei 2009 is gehouden. “Hierbij zijn de voornaamste wensen van de betrokken partijen geinventariseerd en is besproken wat je ervoor terugkrijgt als in de Waddenzee een haven wordt aangelegd. Vervolgens is een kaart gemaakt waarop met pijlen staat aangegeven waar het beste nieuwe natuur kan worden ontwikkeld.” Het ontwikkelen van nieuwe natuur zou heel goed kunnen als een havenontwerp wordt gemaakt waarbij in de luwte een omgeving ontstaat waar kwelders zich goed kunnen vormen. “Net als nu op het Balgzand achter de Napoleondam het geval is. Ook moet er een betere overgang van zout naar zoet water komen. Dit is een extra plus voor de natuur, want nu is deze overgang door de hoge dijken voor organismen en vissen heel moeilijk. In Den Helder zou mogelijk via het Balgzandkanaal en het Amstelmeer richting IJsselmeer nieuwe natuur met zo’n overgang kunnen worden ontwikkeld.”
Drie havenvormen bekeken
“Tijdens het tweede werkatelier zijn drie verschillende havenvormen en de hiervoor benodigde oppervlaktes bekeken. De eerste vorm betrof een lange, smalle haven langs het Balgzand, de tweede op een zandplaat op het Wad en de derde in het Marsdiep ten noorden van het marineterrein. De haven op de zandplaat, met een pontonbrug, viel al snel af. De andere twee vormen werden voorgelegd aan de Taskforce Biodiversiteit van Hans Alders. Deze groep deskundigen heeft internationaal gekeken hoe met dit soort ontwikkelingen moet worden omgegaan. Daarbij wordt het principe gehanteerd van ‘no net loss’ ofwel geen nettoverlies voor de natuur. Tijdens de daaropvolgende gesprekken bleek de Taskforce toevallig op zoek te zijn naar een pilotproject, waarin de Helderse plannen goed zouden passen. Daarnaast werd professor Steven de Bie van de Wageningen Universiteit gevraagd objectief het plan van aanpak te bekijken.” De volgende stap was het inschakelen van het Nederlandse topinstituut Deltares, dat de twee havenvormen modelleerde en doorrekende.
Hierbij bleken beide vormen negatieve aspecten te bevatten voor natuurontwikkeling op het Balgzand. Hierop vroegen we een aantal superspecialisten plus een aantal nautici een havenvorm te ontwerpen die wel de gewenste plussen voor de natuurontwikkeling zou opleveren. Dit nieuwe ontwerp werd tijdens onze laatste werkatelier, vorig jaar december, uitvoerig met professor De Bie besproken. Hierbij bleek dat het Marsdiep bij de aanleg van een haven ten noorden van het marineterrein iets smaller wordt en daarom dieper zou moeten worden gemaakt. Het weggehaalde zand zou dan goed kunnen worden gebruikt voor de aanleg van de groene stroomhaven. Je maakt dan eigenlijk werk met werk. Zelf noem ik dit bouwen met de natuur.”
Hoe nu verder?
Volgens de adviseur kan de verkennende fase begin 2012 worden afgesloten. “Dan weten we hoe de haven er uit gaat zien en wat allemaal bij de aanleg en de natuurontwikkeling komt kijken. Verder moeten we dan een financieel plan klaar hebben, zicht hebben op de te doorlopen juridische procedures en de belangstelling voor havengebruik vanuit de markt kunnen aantonen. Hierna kan worden gestart met de planstudiefase. Een dure en tijdrovende fase waarin onder meer de milieueffectrapportage (MER) moet worden opgesteld. Dit neemt meestal wel drie tot vier jaar in beslag. Aansluitend volgt de uitvoeringsfase, die begint met het indienen van de benodigde vergunningaanvragen, gevolgd door de aanleg.Dit hele proces valt of staat met de participatie en bijdrage van derden.” (Bron: Gemeente Den Helder)
Overig nieuws van vandaag
- Genomineerden bekend voor Agrarisch Ondernemerprijs Noord-Holland 2011
- Brede School Pasteurstraat aanwinst voor Den Helder
- Den Helder dingt mee naar titel Hengelsporthoofdstad van het jaar 2011
- Den Helder: Haven en natuurontwikkeling hand in hand
- Afronding natuurgebied Waal en Burg (Texel) belangrijke stap verder
- NHN: Verslag informatiebijeenkomst Innovatiesnelweg, 'slopen is zinloos'
- Bouwvergunning voor Markt 18 in Schagen
- Reparatie Burgervlotbrug start op maandag 28 februari 2011
- Inloopspreekuur vrijwilligerspunt Zijpe elke woensdagavond in 't Zand
