Cultuur, Sport & Recreatie : 12 April 2005 Cultuurhistorie in Den Helder
Archeologie: speuren naar ondergrondse geschiedenis
Lopend langs de monumentale panden van Den Helder, zie je als het ware de geschiedenis van onze stad aan je voorbij trekken. Maar wat je niet ziet zijn de dingen die in de bodem zijn achtergebleven. Toch is juist de archeologie een heel belangrijke bron van ons verleden: het is onvervangbaar en tegelijkertijd ongrijpbaar. Wat is meer bijzonder dan te ontdekken hoe eeuwen terug de mensen hier leefden? Het cultureel erfgoed dat zich in de bodem bevindt, is onderdeel van onze identiteit en vertegenwoordigt een algemeen belang in de publieke ruimte. Het versterken van de culturele identiteit kan bijdragen aan een verbetering van de kwaliteit van de dagelijkse leefomgeving. Daarom vinden we het belangrijk het bodemarchief te onderzoeken.
Nieuwe archeologiewet
Met de ondertekening in 1992 het Verdrag van Valletta, gaf de Rijksoverheid aan meer aandacht te willen besteden aan het bodemarchief. Het Verdrag van Valletta kent drie belangrijke uitgangspunten:
- behoud 'in situ' (dat wil zeggen: in de grond, want daar blijft de informatie in zijn context het beste behouden als bron voor de toekomst);
- vroeg in het ruimtelijk planproces rekening houden met archeologische waarden;
- als het verstoren van het bodemarchief onvermijdelijk is betaalt de verstoorder de kosten van het archeologisch onderzoek.
Naar verwachting zal de Wet op de Archeologische Monumentenzorg in 2006 in werking treden. Gemeenten worden dan verplicht bij bestemmingsplanprocedures archeologisch onderzoek uit te voeren. Ook kunnen ze eigen regels stellen voor het uitvoeren van werkzaamheden in archeologiegebieden. De gemeente Den Helder heeft deze regels opgenomen in de beleidsnota 'Cultuurhistorische Waarden Den Helder'.
Archeologie in Den Helder
Een belangrijk kenmerk van het bodemarchief in Den Helder is de aanwezigheid van de zee. De zee veroorzaakt een sterke erosie, maar de zee heeft ook invloed op de aard van de bewoning van het gebied. De bewoningssporen in Den Helder lopen uiteen van de Midden-Steentijd tot de moderne tijd. De oudere bewoningssporen gaan vaak nog schuil onder dikke lagen sediment. Juist omdat deze laag hier zo dik is, is de kans dat het bodemarchief nog gaaf is, tamelijk groot. In de jongere archeologie van bijvoorbeeld de forten en verdedigingswerken van de Atlantikwall, is het maritieme aspect nog zichtbaar. Een duidelijker verband tussen het Den Helder van toen en van nu, is bijna niet denkbaar.
Ruimtelijke planvorming
Bij het maken van ruimtelijke plannen proberen wij niet alleen de bekende, maar ook de onbekende archeologische vindplaatsen op een zo vroeg mogelijk tijdstip te betrekken. Alleen door het verzamelen van informatie kan je ervoor zorgen dat het ondergrondse cultureel erfgoed op een bepaalde manier 'zichtbaar' kan worden gemaakt. Dat wil niet zeggen dat je de vondsten moet opgraven, maar je kunt wel nadenken over het geven van een virtueel doorkijkje in de bodem. Door het in de bestrating of groenaanleg te laten terugkomen, om maar eens iets te noemen. In bestemmingsplannen kunnen we regelen hoe met het bodemarchief moet worden omgegaan. Bijzondere vindplaatsen kunnen we zelfs als gemeentelijk monument aanwijzen.
Archeologie in de Grachtengordel
De grachtengordel is ontstaan rondom de Oude Rijkswerf Willemsoord. In de ondergrond van de grachtengordel kunnen archeologische waarden aanwezig zijn die informatie geven over de geschiedenis van de ontwikkeling van de stad in de18e en 19e eeuw. Op de plaatsen waar in de 20e eeuw is gebouwd en de bodem diepgaand is verstoord, zijn de archeologische waarden beschadigd of geheel verdwenen. Om dat voor de locaties Molenplein en Kanaalweg na te gaan, wordt verkennend archeologisch booronderzoek uitgevoerd door het bureau ADC uit Amersfoort. Doel is niet om te speuren naar vondsten, maar om een overzicht van de geschiedenis en ontwikkeling van dat deel van Den Helder te krijgen. Bekeken wordt of er archeologische waarden in de grond zitten die de moeite waard zijn om verder te onderzoeken. Afhankelijk van de resultaten van het verkennend onderzoek bepalen we hoe we verder gaan. Dat kan variëren van nader onderzoek, planaanpassing, het uitvoerig documenteren van de waargenomen verschijnselen of, uiteindelijk, het doen van een opgraving. Het uitgangspunt blijft echter het behouden van de waarden in de bodem. Wij houden u op de hoogte van de bevindingen van het archeologisch onderzoek. (Bron: Gemeente Den Helder)
Overig nieuws van vandaag
- Opendagen bedrijfsleven Niedorp
- Bloemkwekerijsector moet dit jaar PT-activiteiten vaststellen
- Cultuurhistorie in Den Helder
- Arbeidsinspectie onderzoekt agressie en geweld in winkels
- Nieuwe editie HSV Nieuws
- Succesvol NVDO lustrumcongres
- Vacature gemeentesecretaris Schagen
- Actie Schoon Strand van start (Texel)
- Meldpunt regelgeving gemeente Texel
